İlamsız takip, alacaklının bir mahkeme kararına (ilam) ihtiyaç duymaksızın, doğrudan icra dairesi aracılığıyla para veya teminat alacağını tahsil etmek için başlattığı yasal bir yoldur. Bu süreç, borçluya bir ödeme emri gönderilmesiyle başlar ve ilamlı takibe göre daha hızlı ilerleyebilir.
İlamsız Takip Nedir ve Süreç Nasıl İşler?
Hukuk sistemimizde alacakların tahsili için iki temel icra yolu bulunur: ilamlı icra ve ilamsız icra. İlamsız takip, adından da anlaşılacağı üzere, elinde bir mahkeme kararı (ilam) bulunmayan alacaklıların başvurabildiği pratik ve hızlı bir yöntemdir. Özellikle kira, fatura, kredi kartı borcu gibi para alacaklarının tahsilinde sıkça kullanılır. Temel mantığı, önce borçluya borcunu ödemesi için bir fırsat tanımak, itiraz etmezse takibi kesinleştirerek yasal işlemlere devam etmektir.
İlamsız Takibin Özellikleri Nelerdir?
İlamsız takibi diğer icra türlerinden ayıran bazı temel özellikleri vardır. Bu özellikler süreci hem alacaklı için pratik hem de borçlu için itiraz hakkı tanıyan bir yapıya kavuşturur.
- Mahkeme Kararı Gerekmez: En temel özelliği, takibi başlatmak için bir mahkeme kararına ihtiyaç duyulmamasıdır.
- Hızlı Bir Süreçtir: Dava süreci olmadığı için alacaklı, icra dairesine başvurarak işlemleri hızla başlatabilir.
- Belirli Alacaklar İçin Geçerlidir: Genellikle para ve teminat alacakları için bu yola başvurulur. Bir evin tahliyesi gibi durumlar için genellikle ilamlı takip gerekir.
- İtiraz Hakkı Vardır: Borçlu, kendisine tebliğ edilen ödeme emrine 7 gün içinde itiraz ederek takibi durdurma hakkına sahiptir.
- İspat Yükü: Takibe itiraz edildiğinde, alacağın varlığını ispatlama yükümlülüğü alacaklıya geçer ve bu durumda bir dava (itirazın iptali davası) açılması gerekir.
İlamsız Takip Nasıl Başlatılır? (Adım Adım Süreç)
İlamsız takip süreci, belirli adımların takip edilmesiyle yürütülür. İşte adım adım ilamsız takip başlatma rehberi:
- Takip Talebi Hazırlama: Alacaklı veya vekili, borçlunun ve alacaklının kimlik bilgileri, borcun sebebi ve miktarı gibi bilgileri içeren bir takip talebi formu doldurur.
- İcra Dairesine Başvuru: Hazırlanan takip talebi ve gerekli harçlar, borçlunun yerleşim yerindeki yetkili icra dairesine sunulur.
- Ödeme Emri Gönderilmesi: İcra dairesi, talebi inceledikten sonra borçluya borcunu ödemesi veya itiraz etmesi için bir “Ödeme Emri” gönderir.
- Tebligat ve Kesinleşme: Ödeme emri borçluya tebliğ edildikten sonra, borçlunun itiraz için 7 günlük yasal süresi başlar. Bu süre içinde itiraz edilmezse takip kesinleşir.
- Haciz Aşaması: Takip kesinleştikten sonra alacaklı, borçlunun maaşı, banka hesapları veya malları üzerine haciz konulmasını talep edebilir.
İlamlı ve İlamsız Takip Karşılaştırması
İki takip türü arasındaki farkları daha net anlamak için aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz.
| Özellik | İlamsız Takip | İlamlı Takip |
|---|---|---|
| Dayanak Belge | Genellikle belge gerekmez (Örn: Fatura, sözleşme) | Mahkeme kararı (ilam) veya ilam niteliğindeki belge zorunludur. |
| Borçlunun İtirazı | İtiraz ile takip durur. | Borca itiraz edilemez, sadece icranın geri bırakılması istenebilir. |
| Yetkili Merci | Borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesi. | Tüm icra daireleri yetkilidir. |
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
İlamsız takibe itiraz süresi ne kadardır?
Borçlu, ödeme emrinin kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gün içinde yetkili icra dairesine yazılı veya sözlü olarak itirazda bulunabilir. Süre kaçırılırsa itiraz hakkı kaybedilir.
Her türlü alacak için ilamsız takip başlatılabilir mi?
Hayır. İlamsız takip yolu genellikle para ve teminat alacakları için geçerlidir. Mahkeme kararı gerektiren özel durumlar (örneğin nafaka, boşanma tazminatı gibi aile hukukundan doğan alacaklar) için ilamlı takip yoluna başvurulur.
İlamsız takibe itiraz etmezsem ne olur?
7 günlük yasal süre içinde ödeme emrine itiraz etmezseniz, borcu kabul etmiş sayılırsınız ve icra takibi kesinleşir. Bu aşamadan sonra alacaklı, mal varlığınıza haciz işlemi başlatabilir.
