Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından 2 Ağustos 2024 tarihinde Instagram’a erişim getirildiği görülmektedir. Dolayısıyla, insanlar arasında, Instagram çöktü mü? İnstagrama erişim engeli ve Instagrama neden erişim engeli getirildi? soruları oluşmaya başladı. Bu engelin başlıca nedeni olarak, “katalog suçlara uymadığı” hususu görülmektedir. Kurumun internet sitesinde de Instagram erişim engeli gerçekleştiği görülmektedir. Fakat söz konusu bu durumun ne zaman sona ereceği veya erişim engelinin devam edip etmeyeceği konusu tam olarak bilinmemektedir. Peki, erişim engelinin detayları ne şekildedir?
Katalog Suç Nedir?
Instagram’a erişemeyen kullanıcılar, “katalog suç” teriminin anlamını ve hangi suçların bu kategoride yer aldığını merak etmeye başladılar. Dolayısıyla, katalog suç nedir ve katalog suçlar ne demek şeklindeki sorular yayılmaya başladı. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu‘na göre, bazı koruma tedbirlerinin uygulanabileceği belirli suçlar katalog suç olarak tanımlanmaktadır. Peki, katalog suçlar nelerdir? Katalog suçlar 5271 sayılı CMK 100/3 hükmünde yer alır. Bu suçlar arasında, “Soykırım ve İnsanlığa Karşı Suçlar, Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti”, “Kasten Öldürme, Kasten Yaralama ve Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Kasten Yaralama”, “İşkence, Cinsel Saldırı, Çocukların Cinsel İstismarı”, “Hırsızlık ve Yağma”, “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti”, “Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma”, “Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar”, “Düşmanla İşbirliği Yapmak”, Devlete Karşı Savaşa Tahrik, Düşman Devlete Maddi ve Mali Yardım, Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiilî Saldırı”, “Silah Kaçakçılığı Suçları”, “Banka Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri ile Diğer Mensupları Tarafından İşlenen Zimmet Suçu”, “Kasten Orman Yakma Suçu”, “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Haksız Olarak Yurtdışına Çıkarma Suçu” ve “Kaçakçılık Suçlarının Tamamı Sağlık personeline yönelik işlenen kasten yaralama suçu” gibi suçlar yer almaktadır.
Instagram Erişim Engeli Nedir?
Instagram erişim engeli, Türkiye’de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından belirli bir sebeple Instagram platformuna erişimin kısıtlanmasıdır. Bu engel, 2 Ağustos 2024 sabahı itibarıyla uygulanmaya başlanmıştır. BTK, bu erişim engelini bir sulh ceza hakimliğine onaylatmak zorundadır. Kullanıcılar, Instagram’a erişim sağlayamadıkları için sosyal medya platformunu kullanmakta zorluk çekmektedir. Erişim engelinin ne zaman kalkacağına dair henüz bir bilgi bulunmamaktadır.
Erişim Engellerinin Yasal Dayanakları
Erişim engellerinin temel yasal dayanağı, 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”dur. Bu kanunun 8. maddesi, sulh ceza hakimliğinin talebi üzerine belirli internet sitelerine erişimin engellenmesine olanak tanır. Öte yandan, Anayasa Mahkemesi, daha önce verdiği kararlarda, internet sitelerine erişim engellerinin ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetmiştir. Ancak, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi ve milli güvenliğin korunması gibi sebeplerle getirilen sınırlamaları da meşru kabul etmiştir.
Hukuki Süreçler ve Erişim Engellerinin Kaldırılması
Erişim engellerinin kaldırılması, Türkiye’de belirli yasal süreçler ve mahkeme kararları çerçevesinde gerçekleşmektedir. Erişim engellerinin kaldırılması için, engeli koyan mahkemenin kararını kaldırması veya üst mahkemelerin engeli iptal etmesi gerekir. Erişim engelleri, 5651 sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca sulh ceza hakimliği kararı ile uygulanmaktadır. Bu nedenle, engelin kaldırılması için yine bir mahkeme kararına ihtiyaç vardır. Anayasa Mahkemesi tarafından ifade özgürlüğü açısından da değerlendirilmektedir. Mahkeme, daha önceki kararlarında bu tür engellerin ifade özgürlüğünü ihlal edebileceğine hükmetmiştir.
Kullanıcı Hakları ve Alınabilecek Önlemler
Kullanıcılar, erişim engeli gerekçesi ve ne zaman kaldırılacağı konusunda yeterli bilgi sahibi olma hakkına sahiptir. Öte yandan, kullanıcılar, erişim engelinin kaldırılması için yargı yoluna başvurabilir. Anayasa Mahkemesi, daha önce benzer durumlarda ihlal kararları vermiştir. Ek olarak, yapılan değerlendirmeler, kullanıcıların çeşitli yollarla instagrama erişim sağladığını göstermektedir. Edinilen bilgilere göre, kullanıcılar, sanal özel ağ (VPN) hizmeti kullanarak halihazırda Instagrama erişim sağlamaktadırlar. Öte yandan, Proxy hismetinin de kullanıldığı görülmektedir. Proxy sunucuları, kullanıcıların internet trafiğini başka bir sunucu üzerinden yönlendirmesine olanak tanır.
Hukuki süreçlerde destek almak için İzmir Avukat Mertcan Turan Hukuk ve Danışmanlık bürosuna başvuru yapabilirsiniz.
